Podatnik podatku od towarów i usług | Interpretacje podatkowe

Z uwagi na niespełnienie przesłanki warunkującej prawo do odliczenia podatku naliczonego, określonej w art. 86 ust. 1 ustawy, jaką jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją inwestycji pn. „Budowa drogi gminnej”. Tym samym, Wnioskodawca nie będzie miał prawa do otrzymania z tego tytułu zwrotu różnicy podatku, o którym mowa w art. 87 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Wnioskodawca nie ma więc możliwości odzyskania podatku VAT na zasadach określonych przepisami ustawy o podatku od towarów i usług.

Z przedstawionych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie takich czynności, które mają charakter cywilnoprawny. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca - czynny podatnik podatku od towarów i usług podpisał z wykonawcą umowę na realizację inwestycji pn. „ Budowa drogi gminnej ”. Gmina uzyskała pomoc związaną z realizacją operacji typu „ Budowa lub modernizacja dróg lokalnych ” w ramach poddziałania „ Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii ” w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Realizowana inwestycja stanowi zadanie własne gminy i nie będzie związana ze sprzedażą opodatkowaną. Gmina nie będzie pobierała opłat za korzystanie z drogi, ani nie będzie osiągała z tego tytułu innych dochodów. Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą możliwości odzyskania podatku od towarów i usług w związku z realizacją inwestycji pn. „ Budowa drogi gminnej ”.

Czy od tej nieruchomości należy obliczyć i odprowadzić podatek VAT, w jakiej wysokości, także czy na komorniku sądowym spoczywa taki obowiązek w przypadku licytacyjnej sprzedaży nieruchomości należącej do dłużnika?

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług – w świetle powyższych przepisów – jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze czynność powinna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – musi być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Zatem należy stwierdzić, że nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności. W świetle przytoczonych przepisów należy zauważyć, że status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia, czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT, istotne jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Z opisu sprawy wynika, że w toku czynności egzekucyjnych na podstawie art. 923 kodeksu postępowania egzekucyjnego dokonano wszczęcia egzekucji z nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy. Ustalono, że dłużnik nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest podatnikiem podatku (...)

W zakresie opodatkowania wynagrodzenia z tytułu czynności realizowanych przez Wnioskodawcę na podstawie kontraktu menadżerskiego

Tak bowiem rozumiana odpowiedzialność za wykonanie czynności wskazuje, kto ponosi ryzyko prowadzonej działalności, a tym samym wskazuje na wyłączenie ze sfery samodzielności (i z grona podatników podatku od towarów i usług) tego podmiotu, który nie odpowiada za efekt wykonywanej pracy wobec osób trzecich. O wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług można zatem mówić w przypadku, gdy zleceniobiorcę będą łączyć ze zleceniodawcą więzi analogiczne jak w przypadku stosunku pracy, jako że nie będzie on ponosił ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywaniem czynności, będących przedmiotem wskazanych umów, a odpowiedzialność za te czynności w stosunku do osób trzecich będzie bezwzględnie ponosił zlecający. Oznacza to, że z treści zawartych umów wynikać winno zobowiązanie, które w swej istocie kładzie na zlecającego odpowiedzialność, zamiast na zleceniobiorcę, podobnie jak ma to miejsce w przypadku stosunku pracy. Wnioskodawca wskazał, że ponosi odpowiedzialność za wykonywane przez siebie usługi również względem innych podmiotów aniżeli sama Spółka i ponosi ryzyko związane z brakiem wystarczającej staranności w podejmowanych działaniach. Tym samym ponosi wszelkie ryzyko gospodarcze, gdyż za rezultaty podejmowanych decyzji może zostać pociągnięty do odpowiedzialności nie tylko przez Spółkę, z którą związał się umową cywilnoprawną, ale również przez podmioty trzecie i Spółka nie może na siebie przejąć tej odpowiedzialności.

Transakcja sprzedaży udziału w przedmiotowych działkach podlegać będzie opodatkowaniu podstawową stawką podatku 23%, zgodnie z art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy.

Jednakże każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT jest uznany za podatnika podatku od towarów i usług. Zatem wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży nieruchomości jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej. W kwestii opodatkowania dostawy nieruchomości istotne jest, czy zbywca w celu dokonania sprzedaży podjął aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, co skutkuje koniecznością uznania go za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym. W zakresie opodatkowania transakcji sprzedaży nieruchomości wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10.

W zakresie opodatkowania dostawy działek niezabudowanych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskodawca w 1964 r. nabył w drodze darowizny od ojca działkę rolną nr 5226/1-5227/7. W momencie nabycia działka stanowiła grunt niezabudowany. Działka ta w wyniku bezpośrednich działań administracyjnych Urzędu Miasta i Gminy, podjętych w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku, została podzielona na 15 pięcioarowych działek budowlanych. Przedmiotowe działania Urząd podjął nie licząc się ze zdaniem właściciela. W konsekwencji działań administracyjnych działki miały być wykupione przez organ od Wnioskodawcy za odszkodowaniem, jednakże z uwagi na zmiany ustrojowe, Urząd Miasta nie zdążył z całą procedurą. W związku z faktem, iż działki powstałe w wyniku dokonanego przez organ podziału gruntu, były zbyt małe Wnioskodawca wystąpił do Urzędu z wnioskiem o ponowne ich podzielenie. Nowego podziału na 7 działek dokonano w 2002 r. Wnioskodawca miał bowiem zamiar wrócić do Polski ze Stanów Zjednoczonych (do których wyjechał w 1975 r.) i na działkach wybudować dom dla siebie i dla córek, jednakże z uwagi na zmiany planów życiowych córek, zaniechano powrotu do Polski. Działki wykorzystywane były przez Wnioskodawcę jako pastwisko i koszono na nich trawę, która stanowiła źródło paszy.

W zakresie opodatkowania sprzedaży udziału w niezabudowanych nieruchomościach gruntowych

Należy zatem stwierdzić, że dostawa udziału w działkach stanowiących współwłasność zostanie dokonana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej przez podatnika podatku od towarów i usług i będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Stawka podatku od towarów i usług – na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy – wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. W świetle art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%. Jednakże, zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności obniżone stawki podatku bądź zwolnienie od podatku. W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane. Przez tereny budowlane – na podstawie art. 2 pkt 33 ustawy – rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

W zakresie braku opodatkowania sprzedaży części niezabudowanej działki gruntu nr 31/4

(...) podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym. Zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi bowiem wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu obrotu w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy jako, że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy. Z powyższych wyjaśnień wynika zatem, że podejmowanie zorganizowanych działań, takich jak podział gruntu na mniejsze działki, wydzielenie dróg wewnętrznych, wystąpienie do właściwego organu o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i uzyskanie takiej decyzji przed sprzedażą, wykonywanie czynności zmierzających do podniesienia wartości nieruchomości, np. uzbrojenie terenu, świadczy o tym, że czynności te przybierają formę zawodową (profesjonalną). W konsekwencji dla rozstrzygnięcia, czy podmiot w związku z realizacją określonej czynności występuje w charakterze podatnika wymaga każdorazowo oceny okoliczności faktycznych danej sprawy. Ocenie podlegać muszą przede wszystkim działania, jakie podejmuje zbywca w celu dokonania sprzedaży. Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną będącą wraz z mężem właścicielem na zasadach wspólności małżeńskiej majątkowej niezabudowanej działki gruntu nr 31/4 o pow. 0,6163 ha, które to grunty zgodnie z ewidencją gruntów stanowią grunty orne klasy IVa i IVb.

W zakresie braku opodatkowania sprzedaży części niezabudowanej działki gruntu nr 31/4

(...) podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym. Zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi bowiem wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu obrotu w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy jako, że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy. Z powyższych wyjaśnień wynika zatem, że podejmowanie zorganizowanych działań, takich jak podział gruntu na mniejsze działki, wydzielenie dróg wewnętrznych, wystąpienie do właściwego organu o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i uzyskanie takiej decyzji przed sprzedażą, wykonywanie czynności zmierzających do podniesienia wartości nieruchomości, np. uzbrojenie terenu, świadczy o tym, że czynności te przybierają formę zawodową (profesjonalną). W konsekwencji dla rozstrzygnięcia, czy podmiot w związku z realizacją określonej czynności występuje w charakterze podatnika wymaga każdorazowo oceny okoliczności faktycznych danej sprawy. Ocenie podlegać muszą przede wszystkim działania, jakie podejmuje zbywca w celu dokonania sprzedaży. Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną będącą wraz z żoną właścicielem na zasadach wspólności małżeńskiej majątkowej niezabudowanej działki gruntu nr 31/4 o pow. 0,6163 ha, które to grunty zgodnie z ewidencją gruntów stanowią grunty orne klasy IVa i IVb.

W zakresie opodatkowania dostawy udziału w działce niezabudowanej nr 97.

W kontekście powyższego należy stwierdzić, iż każdy, kto dokonuje czynności, które są konieczne do przyszłego wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ww. ustawy o VAT, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług. Natomiast nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności. Ze wskazanych regulacji wynika, że dostawa nieruchomości, co do zasady, jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług. W świetle zaś definicji zawartej w art. 15 ustawy o VAT, dla uznania określonych zachowań danego podmiotu za działalność gospodarczą istotne znaczenie ma ich zorganizowany charakter. Przy czym, taka działalność wystąpi również w przypadku wykorzystywania towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Natomiast jeśli osoba fizyczna dokonuje sprzedaży ze swojego majątku prywatnego nieruchomości gruntowej, a czynność ta wykonywana jest jednorazowo lub okazjonalnie, w warunkach wskazujących, iż działanie to nie jest czynione z zamiarem jego powtarzania (kontynuowania) i nie zmierza do nadania mu stałego charakteru ani też nie ma związku z działalnością gospodarczą, transakcja taka nie może być uznana za działalność gospodarczą, w rozumieniu cytowanego wyżej art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

W zakresie prawidłowego sposobu ujęcia faktury korygującej we właściwym okresie rozliczeniowym dla potrzeb określenia wskaźnika proporcji.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W 2014 r. oraz w 2015 r. Spółka wystawiła fakturę stosując 23% stawkę podatku VAT w odniesieniu do czynności, która nie powinna podlegać opodatkowaniu VAT. Spółka w styczniu 2016 r. wystawiła fakturę korygującą zmniejszającą podstawę opodatkowania według 23% VAT i zwiększającą wartość, która nie podlega opodatkowaniu VAT. Kontrahent otrzymał fakturę korygującą w miesiącu styczniu 2016 r., które to potwierdzenie Spółka otrzymała w miesiącu lutym 2016 r. Ze względu na fakt, że Wnioskodawca dokonuje sprzedaży zarówno opodatkowanej jak i zwolnionej z VAT, Spółka korzysta z częściowego prawa do odliczenia podatku naliczonego od swoich wydatków, stosując tzw. proporcję sprzedaży, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT. W związku z tak przedstawionym opisem sprawy Wnioskodawca powziął wątpliwość dotyczącą określenia momentu obniżenia podstawy opodatkowania w związku z wystawieniem faktury korygującej, a także możliwości uwzględnienia tej korekty przy kalkulowaniu obrotu za 2016 rok dla potrzeb określenia współczynnika, o którym mowa w art. 90 ustawy dla tego roku. W wyniku analizy przedstawionego stanu faktycznego oraz treści powołanych przepisów prawa w pierwszej kolejności należy zgodzić się z Wnioskodawcą co do możliwości uwzględnienia faktury korygującej i skorygowania podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego „ na bieżąco ”, bez konieczności korekty rozliczeń wstecz tj. za 2014 i 2015 rok.